Sallust - Bellum Iugurthinum 5

Intro to the Work


[5] Bellum scripturus sum, quod populus Romanus cum Iugurtha rege Numidarum gessit, primum quia magnum et atrox variaque1 victoria fuit, dein quia tunc primum superbiae nobilitatis obviam itum2 est; quae contentio3 divina et humana cuncta permiscuit eoque4 vecordiae processit, ut studiis civilibus bellum atque vastitas5 Italiae finem faceret. Sed prius quam huiusce6 modi rei initium expedio, pauca7 supra repetam8, quo ad9 cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto sint. Bello Punico secundo, quo dux Carthaginiensium Hannibal post10 magnitudinem nominis Romani Italiae opes maxime attriverat, Masinissa11 rex Numidarum in amicitiam receptus a P. Scipione12, cui postea Africano cognomen ex virtute fuit, multa et praeclara rei militaris facinora fecerat. Ob quae victis Carthaginiensibus et capto Syphace13, cuius in Africa magnum atque late imperium valuit14, populus Romanus, quascumque urbes et agros manu ceperat, regi dono15 dedit. Igitur amicitia Masinissae bona atque honesta nobis permansit. Sed imperi vitaeque eius finis idem fuit. Dein Micipsa16 filius regnum solus obtinuit Mastanabale et Gulussa fratribus morbo absumptis. Is Adherbalem et Hiempsalem ex sese genuit Iugurthamque filium Mastanabalis fratris, quem Masinissa, quod ortus ex concubina erat, privatum17 dereliquerat, eodem18 cultu quo liberos suos domi19 habuit.


Commentary

  1. varia victoria: this is an ablative of description, where these words don’t grammatically describe the bellum (comparer the form of magnum), but are taken with it to provide a description. big and fierce and with varied victory 

  2. itum : PPP from eo, ire, ivi, itus, it has been gone against. Sounds weird, I know 

  3. quae contentio : remember that there are 3rd declension nouns where your nominative ends in -o, so take this as your subject 

  4. eo : here this means such 

  5. vastitas : similiar to note 3, there are 3rd declension nouns where your nominative ends in -tas and genitive in -tatis, so take this as your subject 

  6. huiusce : the -ce is just emphatic, no real change in meaning. This hic/haec/hoc + -ce is common in Sallust 

  7. pauca : neuter, accusative, plural; a few things 

  8. repetam : remember that 3rd and 4th conjugation futures have the alternate endings! 

  9. ad cognoscendum : ad + FPP shows purpose, “in order to ……” 

  10. post magnitudinem nominis Romani : after the greatness of the name of Rome, meaning something like “after Rome had grown to its full strength” 

  11. Masinissa : Masinissa was a close ally of Rome in the Punic Wars 

  12. P. Scipione : yep, THAT Scipio 

  13. Syphace : Syphax was a Numidian leader who opposed Rome 

  14. valuit : valeo, -ere is to be strong, to be powerful, to be able 

  15. dono : double dative! 

  16. Micipsa : Micipsa was the king of Numidia after Masinissa, and the adopted father of Jugurtha 

  17. privatum : a private citizen, meaning not part of the royal family 

  18. eodem cultu quo : with the same upbringing as….. 

  19. domi : locative!! 


All material is taken, with gratitude, from The Latin Library as well as my own work, available under the Creative Commons Attribution Share-Alike license CC BY-SA 4.0